Do Rzymian

LISTY

 

List do Rzymian

 

1. Paweł, sługa Jezusa Chrystusa, zawezwany apostoł, powołany dla Ewangelii Boga, ² która wcześniej została oznajmiona przez Jego proroków w Pismach Świętych, ³ odnośnie Jego Syna, który według cielesnej natury urodził się z nasienia Dawida. ⁴ Tego, z powodu wskrzeszenia umarłych, poprzez Ducha Świętości w mocy wyznaczonego Syna Boga - Pana naszego Jezusa Chrystusa, ⁵ przez którego otrzymaliśmy łaskę i wysłannictwo ku posłuszeństwu wiary * względem jego Imienia pomiędzy wszystkimi poganami. ⁶ Wśród których wy też jesteście - zaproszeni Jezusa Chrystusa. ⁷ Wszystkim, co są w Rzymie, umiłowanym Boga, zaproszonym świętym - łaska wam oraz pokój od Boga, naszego Ojca i Pana Jezusa Chrystusa.

⁸ Jednak najpierw dziękuję za was wszystkich memu Bogu, poprzez Jezusa Chrystusa, że wasza wiara jest ogłaszana na całym świecie. ⁹ Gdyż moim świadkiem jest Bóg, któremu służę w mym życiu za pomocą Ewangelii Jego Syna, że nieustannie wywołuję wasze wspomnienie, ¹⁰ stale prosząc podczas moich modlitw, bym jakoś teraz, kiedykolwiek, odbył szczęśliwą podróż i w woli Boga do was przybył. ¹¹ Bo pragnę was zobaczyć, abym wam mógł przekazać jakiś duchowy dar dla waszego ugruntowania. ¹² A to się wtedy dzieje, gdy pośród was, razem zostaniemy zachęceni poprzez wzajemną wiarę - waszą i moją. ¹³ Ale nie chcę, byście ^TR nie wiedzieli, bracia, że często postanawiałem do was przybyć (i byłem powstrzymany aż do tej chwili), abym miał jakiś plon także w was, jak i w pozostałych narodach. ¹⁴ Jestem również dłużnikiem Greków i barbarzyńców, mądrych i nierozumnych. ¹⁵ Tak to we mnie ochocze, by i wam, w Rzymie, zwiastować Dobrą Nowinę.

¹⁶ Bowiem nie wstydzę się Ewangelii Chrystusa; gdyż ona jest mocą Boga na ratunek każdemu wierzącemu, przede wszystkim Żydowi *, lecz także i Grekowi. ¹⁷ Gdyż zostaje w niej objawiana sprawiedliwość * Boga z wiary ku wierze, jak napisano: Zaś sprawiedliwy będzie żył z wiary. Habakuka 2,4 **

¹⁸ Ponieważ z niebios jest objawiany gniew Boga przeciwko wszelkiej bezbożności i niesprawiedliwości * ludzi, co powstrzymują prawdę w bezprawiu. ¹⁹ Dlatego, że to, co poznawalne Boga jest wśród nich oczywiste; gdyż Bóg dał im się poznać. ²⁰ Bo od stworzenia świata - rozważając - Jego niewidzialne są oglądane w dziełach. To, jak i Jego wieczna potęga oraz boska natura - aby oni pozostawali nieusprawiedliwionymi. ²¹ Dlatego, że wiedzieli o Bogu, a nie sławili, czy też nie dziękowali Bogu, ale zgłupieli w swych dyskusjach, a ich nierozumne serce znalazło się w ciemnościach. ²² Zapewniając, że są mądrzy - zostali głupimi. ²³ Zamienili też chwałę nieśmiertelnego Boga na podobieństwo obrazu przemijającego człowieka oraz ptaków, czworonogów i płazów.

²⁴ Dlatego Bóg wydał ich na zepsucie pośród pożądliwości ich serc, by między sobą hańbili swoje ciała ²⁵ ci, co zamienili prawdę Boga na kłamstwo oraz zaczęli oddawać cześć boską oraz służyć stworzeniu, wbrew Temu, który stworzył i który jest wysławiony na wieki. Amen. ²⁶  Przez to wydał ich Bóg pomiędzy namiętności wzgardy; bo także ich kobiety * naruszyły wrodzone zwyczaje, na te wbrew naturze. ²⁷ Podobnie i mężczyźni *, zaniechali wrodzonego użycia żeńskiego oraz zostali wypaleni w ich sięganiu jednych ku drugim, uprawiając bezwstyd - męskie między męskimi. I za to ich szaleństwo wśród samych siebie odbierają zapłatę, która jest słuszna. ²⁸ A w miarę tego jak nie uznali, aby mieć w znajomości Boga - wydał ich Bóg na niewłaściwy sposób myślenia, aby czynić rzeczy nie będące należytymi, ²⁹ nasycone wszelką niesprawiedliwością, bałwochwalstwem, złośliwością, zachłannością i cierpieniem. Ich, pełnych zawiści, morderstwa, sporu, podstępu, złych obyczajów; ³⁰ obmówców, oszczerców, nienawidzących Boga; zuchwalców, pysznych, samochwalnych, twórców złego, rodzicom nieposłusznych, ³¹ nierozumnych, zdradzieckich, bez serca, nieubłaganych, bez litości; ³² którzy poznawszy wyrok Boga, że ci, co robią takie rzeczy godni są kary śmierci - nie tylko je czynią, ale też zgadzają się z tymi, którzy to robią.

 

*1,5 także: ufności; dowodowi, świadectwu

*1,16 poprawnie: Judejczykowi, czyli Israelcie z pokolenia Judasa /Judy

*1,17 gr. dikaiosyne; sprawiedliwość pojmowana jako sprawiedliwość prawna (prawość)

**1,17 S, ST  zaś sprawiedliwy będzie żył z (także: z powodu) Mojej wiary

*1,18 także: nieprawości, bezprawiu (wobec Praw Boga)

*1,26 w manuskryptach: żeńskie; porównaj z Mateuszem 19,4

*1,27 w manuskryptach: męskie

 

2. Dlatego jesteś nie do obronienia, o człowieku; każdy, który potępiasz *. Bo w czym sądzisz drugiego - samego siebie skazujesz. Gdyż potępiając - sam to robisz. ² A wiemy, że wobec tych, co robią takie rzeczy, w zgodzie z prawdą pozostaje ocena Boga. ³ Ale czy jesteś tego zdania, o człowieku, że unikniesz sądu Boga; ty, który potępiasz tych, co robią takie rzeczy, a czynisz takie same? ⁴ Albo niszczysz bogactwo Jego dobroci, cierpliwości i wyrozumiałości, nie rozpoznając, że dobroć Boga prowadzi cię do skruchy? ⁵ Według twojej gburowatości oraz niezdolnego do skruchy serca, samemu sobie gniew gromadzisz na dzień gniewu oraz objawienia się sprawiedliwego sądu Boga, ⁶ który odpłaci każdemu według jego czynów. ⁷ Z jednej strony tym, w wytrwałości szukającym szlachetnego * czynu chwały, wartości i niezniszczalności - życiem wiecznym; ⁸ zaś tym, którzy z powodu karierowiczostwa są nieposłuszni prawdzie, a posłuszni niesprawiedliwości - gniewem, zapalczywością, ⁹ utrapieniem oraz uciskiem na całą duszę człowieka zjednującego zło, najpierw Żyda, lecz także Greka. ¹⁰ Ale chwała, cześć i pokój każdemu, kto czyni szlachetnie; najpierw Żydowi, lecz także i Grekowi. ¹¹ Bo przed Bogiem nie istnieje wzgląd na osobę. ¹² Ponieważ jacykolwiek chybili celu * bez Prawa - bez Prawa też poginą; a jacykolwiek zgrzeszyli w Prawie - przez Prawo zostaną osądzeni. ¹³ Gdyż nie słuchacze Prawa są sprawiedliwymi przed Bogiem, ale wykonawcy Prawa będą uważani za sprawiedliwych. ¹⁴ Bo skoro poganie nie mając Prawa, z wrodzonej skłonności czynią z Prawa - oni, nie mając Prawa, sami sobą są prawem. ¹⁵ Ci, co działanie Prawa okazują wypisane w ich sercach, poprzez świadczące ich sumienie, a następnie wzajemną kalkulację - oskarżającą, czy też broniącą. ¹⁶ Tak będzie w dniu, kiedy Bóg z powodu mojej Ewangelii, osądzi ukryte sprawy ludzi poprzez Jezusa Chrystusa.

¹⁷ Więc jeśli ty nazywasz siebie Żydem, opierasz się na Prawie i chlubisz się przy Bogu; ¹⁸ jeśli ty, pouczony z powodu Prawa, doświadczasz też i poznajesz Jego wolę, roznosząc ją w różne strony; ¹⁹ i jesteś przekonany, że ty sam jesteś przewodnikiem ślepych, światłem owych w ciemności, ²⁰ wychowawcą nierozsądnych, nauczycielem dziecinnych - mając wrażenie wyższego poznania oraz prawdy w Prawie; ²¹ czemu ^TR ucząc drugiego - samego siebie nie uczysz? Ogłaszając, by nie kraść - kradniesz? ²² Mówiąc, aby nie cudzołożyć - cudzołożysz? Wywołujesz wstręt do wizerunków - a sam dopuszczasz się świętokradztwa *? ²³ Ty, który chełpisz się w Prawie - poprzez przestępstwa Prawa, nie okazujesz Bogu szacunku? ²⁴ Bowiem przez was jest profanowane wśród pogan Imię Boga, tak jak jest napisane. Izajasz 52,5;  Ezechiel 36,20

²⁵ Obrzezanie jest pożyteczne, jeżeli spełniasz Prawo. Zaś jeśli byłbyś przestępcą Prawa, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem. ²⁶ Zatem jeśli nieobrzezany by przestrzegał przepisów Prawa, czyż jego nieobrzezanie nie będzie liczone ku obrzezaniu? ²⁷ I z natury nieobrzezany, ten, który spełnia Prawo, będzie sądził ciebie - przestępcę Prawa z powodu wiedzy * i obrzezania. ²⁸ Bo nie jest to Żyd na jawie; ani nie to w jawności, na cielesnej naturze obrzezanie; ²⁹ ale to Żyd w skrytości, i obrzezanie serca w Duchu - a nie w literze *. Jego pochwała nie pochodzi od ludzi - ale od Boga. V Mojżesza 10,16 + 30, 6; Jeremiasz 4,4

 

*2,1 także: sądzisz, oceniasz, oskarżasz, wydajesz wyrok

*2,7 także: odpowiedniego, dobrego, prawego, sprawiedliwego, doskonałego

*2,12 także: zbłądzili, zawinili, zgrzeszyli

*2,22 co znaczy: okradania Świątyni

*2,27; 29 także: litery, pisma, papieru wartościowego; szerzej - Prawa Mojżesza

 

3. Jaka więc jest przewaga Żyda, lub jaka pomoc z obrzezki? ² Wielka na każdy sposób. Przede wszystkim dlatego, że im powierzono słowa Boga. ³ Jakże to? Dlaczego? Przecież niektórzy stali się niewierni? Czy ich niewierność obróci w niwecz zapewnienie Boga? ⁴ Nie może być; ale niech Bóg pozostanie prawdomówny, a każdy człowiek kłamcą, tak jak jest napisane: Obyś został uznany za sprawiedliwego w twoich słowach, a zwyciężysz w czasie twojego sądu. Mateusz 12,37; Psalm 116,11; Psalm 51,6; Jan 3,33 ⁵ Zaś jeśli nasza niesprawiedliwość stoi obok * sprawiedliwości Boga, co powiemy? Czy Bóg, który potęguje gniew jest niesprawiedliwy? W stosunku do człowieka mówię. ⁶ Nie może być; bo jak Bóg osądzi świat? ⁷ Ale ^TR jeśli przez moje kłamstwo prawda Boga zaobfitowała ku Jego chwale - dlaczego jeszcze ja, jako błądzący *, jestem sądzony? ⁸ Też nie tak, jak rzucają oszczerstwa; i nie tak, jak niektórzy mówią, mając nas na myśli: Czy nie po to uczyniliśmy złe, ażeby przyszły te szlachetne? Ich potępienie jest zgodne ze sprawiedliwością.

⁹ Co zatem? Górujemy? Nie, w ogóle; bo wcześniej dowiedliśmy, że Żydzi jak i Grecy, wszyscy są pod grzechem *. ¹⁰ Tak jak jest napisane: Ani jeden nie jest sprawiedliwy, Psalm 14,3 ¹¹ nie jest rozumiejącym, nie jest szukającym  * Boga . ¹² Wszyscy się odwrócili  *, razem zostali zmarnowani; nikt nie jest czyniącym dobroć **, nie jest aż do jednego. Psalm 53,4 ¹³ Otwartym grobem jest ich gardło, oszukiwali swoimi językami, jad żmij przy ich wargach; Psalm 5,10 + 140, 4; Mateusz 12, 37 ¹⁴ ich usta są pełne klątwy i goryczy; Psalm 10,7 ¹⁵ a ich nogi skore, by wylać krew; Izajasz 59,7 ¹⁶ bieda i spustoszenie na ich drogach, ¹⁷ a drogi pokoju nie poznali; ¹⁸ bojaźń Boga nie jest naprzeciwko ich oczu. Psalm 36,2 ¹⁹ A wiemy, że cokolwiek mówi Prawo - mówi do tych w Prawie, aby wszystkie usta mogły zostać zamknięte oraz cały świat okazał się winny Bogu. V Mojżesza 6,25 ²⁰ Dlatego z uczynków Prawa nie zostanie przed Nim uznana za sprawiedliwą żadna osobowość oparta na cielesnej naturze *; bo wśród Prawa jest rozpoznanie grzechu **. V Mojżesza 6,25

²¹ Zaś teraz, oddzielnie od Prawa, została objawiona sprawiedliwość Boga - poświadczona wśród Prawa i Proroków - ²² ale sprawiedliwość Boga z powodu wiary * Jezusa Chrystusa, względem wszystkich i dla wszystkich wierzących; gdyż nie istnieje rozróżnienie. ²³ Bo wszyscy zawinili, więc czują brak chwały Boga. ²⁴ Tego, który uznaje za sprawiedliwych darmo, Jego łaską, przez odkupienie w Jezusie Chrystusie. ²⁵ Jego, z powodu wiary, Bóg ustanowił sobie ofiarą przebłagalną * w jego krwi - w celu pokazania Jego sprawiedliwości przez darowanie uprzednio, w czasie cierpliwości Boga, zaistniałych grzechów **. ²⁶ Darowanie, ze względu na pokazanie w obecnym czasie Jego sprawiedliwości - że On jest sprawiedliwym oraz uznającym za sprawiedliwego z wiary Jezusa.

²⁷ Gdzie więc, to nasze przechwalanie się *? Zostało wykluczone. Przez które Prawo? Uczynków? Nie, ale przez Prawo Wiary. ²⁸ Bo uważamy, że człowiek zostaje uznawany za sprawiedliwego wiarą, bez uczynków Prawa. ²⁹ Czy Bóg jest jedynie Bogiem Żydów? Czy nie i pogan? Tak, także pogan. ³⁰ Ponieważ jeden jest Bóg, który będzie uważał za sprawiedliwe obrzezanie z wiary oraz nieobrzezanie z powodu wiary. ³¹ Czy zatem z powodu wiary znosimy Prawo? Nie może być; przecież Prawo utwierdzamy.

 

*3,5  także: daje dowód

*3,7 także: mylący się, grzeszący

*3,9 także: błędem, przewinieniem, winą

*3,11 także: żądającym zdania rachunku (Bogu)

*3,12 także: zmienili kierunek, zboczyli

**3,12 także: rzetelność, zacność, uprzejmość, życzliwość, łaskawość, dobrotliwość

*3,20 także: ciało wewnętrzne, cielesna natura

**3,20 także: błędu, winy

*3,22 także: ufności; zapewnienia, świadectwa

*3,25 także: darem przebłagalnym

**3,25 także: błędów, uchybień, przewinień, grzesznych czynów

*3,27 także: chełpienie się, chluba

 

4. Co więc, powiemy, spotkało Abrahama, naszego przodka według cielesnej natury? ² Bo jeśli Abraham został uznany za sprawiedliwego z uczynków - mógłby mieć chlubę, ale nie u Boga. ³ Bowiem co mówi Pismo? A Abraham uwierzył Bogu i zostało mu to policzone ku sprawiedliwości. I Mojżesza 15,6 ⁴ Zaś temu, co się trudzi *, zapłata ** nie jest liczona z łaski - ale z powodu długu. ⁵ A temu, co się nie trudzi, ale wierzy dzięki Temu, co uznaje bezbożnego za sprawiedliwego - jego wiara jest liczona ku sprawiedliwości. ⁶ Tak jak i Dawid mówi o dziękczynieniu człowieka, któremu Bóg liczy sprawiedliwość bez uczynków: ⁷ Bogaci, których bezprawie zostało darowane i których winy zostały przykryte; ⁸ bogaty mąż, którego grzechu Pan nie policzy. Psalm 32,1 ⁹ Więc to bogactwo jest tylko dla obrzezanych, czy i dla nieobrzezanych? Bo mówimy, że wiara została policzona Abrahamowi ku sprawiedliwości. ¹⁰ Zatem jakiemu Abrahamowi została policzona? Temu, który był w obrzezaniu, czy w nieobrzezaniu? Otóż, nie w obrzezaniu - ale w nieobrzezaniu. ¹¹ I otrzymał dany przez Boga znak obrzezania - pieczęć sprawiedliwości z owej wiary, tej w nieobrzezaniu, aby ^TR stał się on ojcem wszystkich wierzących pośród nieobrzezanych, aż do zaliczenia i im sprawiedliwości. ¹² Ale też ojcem obrzezanych, nie tylko z powodu obrzezania; ale tych, co posuwają się śladami wiary naszego ojca Abrahama, tej w nieobrzezaniu.

¹³ Bo Abrahamowi, czy też jego potomstwu, nie przez Prawo została dana obietnica, że jest on dziedzicem porządku * - ale przez sprawiedliwość wiary. ¹⁴ Gdyż jeśli dziedzice są z Prawa - zostaje zniweczona wiara oraz unieważniona obietnica. ¹⁵ Bo Prawo sprawia gniew; natomiast gdzie nie ma Prawa, tam nie ma także przestępstwa * przeciw Prawu. ¹⁶ Dlatego z wiary - by przez łaskę; żeby była mocną obietnica dla całego potomstwa, nie tylko tego z Prawa, ale i z wiary Abrahama, który jest ojcem nas wszystkich ¹⁷ Jak napisano: Wyznaczyłem cię ojcem wielu narodów, przed obliczem Boga, któremu uwierzył. Boga, co ożywia umarłych oraz zaprasza nieżyjące dopóki jest żyjące. I Mojżesza 17,4 ¹⁸ Abraham ^TR wbrew nadziei - uwierzył dla nadziei, aby stał się ^TR ojcem wielu narodów, według tego co jest powiedziane: Tego rodzaju będzie twoje potomstwo. I Mojżesza 15,5 ¹⁹ Także nie był słabym wiarą i już nie patrzał na swoje obumierające ciało (będąc około stuletni), i obumarłe łono Sary. ²⁰ A co do obietnicy Boga - nie został zachwiany brakiem zaufania, lecz umocniony wiarą oddał chwałę Bogu, ²¹ zostawszy przekonanym, że co obiecał, jest też zdatny uczynić. ²² I dlatego zostało mu to policzone ku sprawiedliwości. ²³ Ale, że zostało mu policzone - nie jest napisane z powodu jego samego; ²⁴ ale także z powodu nas, którym ma to być policzone. Owym wierzącym w Tego, co wskrzesił z martwych Jezusa, naszego Pana. ²⁵ On ^TR został oddany w ofierze z powodu naszych fałszywych kroków * oraz został wskrzeszony w celu uznania nas za sprawiedliwych.

 

*4,4  także: zapracowuje, czyni, spełnia

**4,4 także: nagroda; kara

*4,13 także: świata

*4,15 także: przekroczenia Prawa, występku przeciwko Prawu, przejścia obok, zlekceważenia

*4,25 także: błędów, porażek, przewinień, występków

 

5. Zatem będąc uznani za sprawiedliwych z wiary, mamy pokój od Boga przez naszego Pana Jezusa Chrystusa; ² poprzez którego - wiarą, posiedliśmy też dostęp do tej łaski, na której stanęliśmy oraz chlubimy się z powodu nadziei chwały Boga. ³ Ale nie tylko to. Wszakże chlubimy się też w uciskach, wiedząc, że ucisk sprawia wytrwałość, ⁴ zaś wytrwałość - wypróbowanie, zaś wypróbowanie - nadzieję; ⁵ a nadzieja nie przynosi wstydu, gdyż miłość Boga rozlana jest w naszych sercach poprzez Ducha Świętego, który został nam dany. ⁶ Bowiem Chrystus, kiedy jeszcze byliśmy chorzy *, w zgodzie z czasem umarł za niepobożnych. ⁷ Z trudem ktoś umrze za sprawiedliwego; bo za dobrego, być może, ktoś odważa się umrzeć. ⁸ Ale Bóg dowodzi swojej miłości ku nam, bo kiedy ^TR byliśmy jeszcze błądzącymi, Chrystus za nas umarł. ⁹ Zatem więcej znaczymy teraz, gdy uznani za sprawiedliwych w jego krwi, zostaniemy przez niego uratowani od gniewu. ¹⁰ Bo jeśli będąc wrogami, zostaliśmy pojednani z Bogiem poprzez śmierć Jego Syna; tym bardziej będąc pojednani, zostaniemy ocaleni od śmierci * w jego życiu. ¹¹ Ale nie tylko. Lecz także chlubimy się w Bogu poprzez naszego Pana Jezusa Chrystusa, z powodu którego otrzymaliśmy teraz pojednanie.

¹² Dlatego, że jak z powodu jednego człowieka grzech * wszedł na świat, a z powodu grzechu - śmierć, tak też śmierć przeszła na wszystkich ludzi za Adamem, za którym wszyscy zgrzeszyli **. ¹³ Bowiem aż do Prawa grzech był na świecie, ale grzech nie jest zliczany, nie będąc z Prawa. ¹⁴ Zaś śmierć panowała od Adama aż do Mojżesza i nad tymi, co nie chybili celu, na podobieństwo występku Adama, który jest odbiciem tego, co ma nadejść. ¹⁵ Ale nie jak fałszywy krok *, tak i dar łaski; bo jeśli z powodu fałszywego kroku jednego - wielu pomarło, bardziej znacząca jest łaska Boga i dobrodziejstwo w łasce jednego człowieka - Jezusa Chrystusa, które w nadwyżce zostało dla wielu. ¹⁶ Także dar nie jest jakby przez jednego, który zgrzeszył; bo z powodu jednego wynikła sprawa sądowa ku potępieniu; zaś dar łaski jest ku usprawiedliwieniu z wielu fałszywych kroków. ¹⁷ Gdyż jeżeli za fałszywym krokiem jednego - przez jednego zapanowała śmierć, bardziej liczni są ci, co otrzymują obfitość łaski oraz daru sprawiedliwości, i będą królować w życiu przez jednego - Jezusa Chrystusa. ¹⁸ Otóż więc, jak z powodu fałszywego kroku jednego - przyszło potępienie na wszystkich ludzi; tak z powodu sądu * jednego - przyszło usprawiedliwienie istnienia dla wszystkich ludzi. ¹⁹ Bowiem jak z powodu nieposłuszeństwa jednego człowieka - wielu zostało uczynionych winnymi; tak i z powodu posłuszeństwa jednego - wielu zostanie uznanych sprawiedliwymi. ²⁰ Zaś Prawo Mojżesza weszło bokiem, aby ten fałszywy krok mógł zaobfitować; zaś gdzie zaobfitował grzech, o wiele bardziej obfitowała łaska, ²¹ aby jak grzech panował w śmierci, tak i łaska mogła panować dzięki sprawiedliwości, ku życiu wiecznemu przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.

 

*5,6  także: słabi, bezsilni, nędzni

*5,10 także: zbawieni, wyratowani, przyprowadzeni bezpiecznie, uzdrowieni

*5,12 także: wina, błąd

**5,12 także: zawinili, zbłądzili, chybili celu

*5,15 także: upadek, występek, błąd

*5,18 także: sprawiedliwego czynu

 

6. Cóż więc, powiemy? Mamy trwać w grzechu, aby łaska mogła być w obfitości? ² Nie może być. My, którzy byliśmy umarłymi w grzechu, jakże jeszcze będziemy w nim pędzić życie? ³ Czyż nie wiecie, że jacykolwiek zostali zanurzeni * dla Jezusa Chrystusa, zostali zanurzeni względem jego śmierci? ⁴ Zatem wspólnie, pośród * chrztu zostaliśmy z nim pogrzebani ku śmierci, abyśmy jak Chrystus, który dla chwały Ojca został wzbudzony z martwych, tak i my mogli się przechadzać w nowości życia. ⁵ Bo skoro staliśmy się zespoleni podobieństwem jego śmierci - więc będziemy także wzniesienia. ⁶ To wiedząc, że nasz dawny człowiek został razem ukrzyżowany, aby wewnętrzne ciało grzechu zostało rozłączone *, tak, abyśmy już nie byli sługami grzechu. ⁷ Ponieważ ten, co umarł został usprawiedliwiony od grzechu. ⁸ Zaś jeśli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że przez niego będziemy razem żyć. ⁹ To wiedząc, że Chrystus, gdy powstał z martwych - już nie umiera, śmierć nie jest już jego panem. ¹⁰ Bo co umarło - umarło dla grzechu raz na zawsze; zaś co żyje - żyje dla Boga. ¹¹ Tak więc ^TR uważajcie, że wy sami, zaiste, jesteście umarłymi dla grzechu; zaś żyjącymi dla Boga w Jezusie Chrystusie, naszym Panu.

¹² Niech grzech nie panuje w śmiertelnym waszym ciele, względem ulegania w jego pragnieniach. ¹³ I nie stawiajcie * waszych członków grzechowi, jako narzędzi niesprawiedliwości **; ale postawcie siebie samych Bogu, jako żyjących z umarłych, a wasze członki jako narzędzia sprawiedliwości Boga. ¹⁴ Gdyż wasz grzech nie będzie już panował, bo nie jesteście pod Prawem Mojżesza, ale pod łaską.

¹⁵ Cóż więc? Możemy zgrzeszyć, bo nie jesteśmy pod Prawem, ale pod łaską? Nie może być. ¹⁶ Nie wiecie, że komu oddajecie siebie za sługi ku posłuszeństwu, czemu jesteście posłuszni - tego jesteście sługami; albo grzechu - ku śmierci, albo posłuszeństwa - ku sprawiedliwości? ¹⁷ Ale chwała Bogu, że byliście sługami grzechu, a teraz z serca ulegacie względem przekazanego wam wzoru nauki. ¹⁸ Zaś kiedy zostaliście uwolnionymi od grzechu - zostaliście uczynieni sługami sprawiedliwości. ¹⁹ Po ludzku mówię, z powodu choroby waszej cielesnej natury *. Bowiem jak postawiliście wasze członki dla bezprawia, jako służące zepsuciu i bezprawiu - tak teraz postawcie wasze członki jako służące sprawiedliwości dla uświęcenia **. ²⁰ Bo kiedy byliście sługami grzechu - byliście niepodlegli sprawiedliwości. ²¹ Zatem jaki mieliście wtedy owoc - taki, za który się teraz wstydzicie? Bowiem ich końcem jest śmierć. ²² Zaś teraz, uwolnieni od grzechu, a poddani Bogu, macie wasz owoc do uświęcenia, a w końcu życie wieczne. ²³ Bo zapłaty za grzech są w śmierci, a łaską Boga jest życie wieczne w Jezusie Chrystusie, naszym Panu.

 

*6,3  także: ochrzczeni

*6,4  także: z powodu

*6,6  także: zniesione, obrócone wniwecz, bezczynne, unieważnione

*6,13 także: zalecajcie, umieszczajcie, wykazujcie

**6,13 także: bezprawia, grzechu, zła

*6,19 także: osobowości opartej na cielesnej naturze; ciała wewnętrznego

**6,19 także: uczynienia świętym, co znaczy: oddzielonym, czystym

 

7. Czyż nie wiecie, bracia (gdyż mówię tym, co znają Prawo Mojżesza), że Prawo jest panem człowieka przez czas, jak długi żyje? ² Bowiem zamężna niewiasta jest związana Prawem z żyjącym mężem; a jeśli mąż umrze, jest uwolniona od ustawy męża. ³ Zatem więc, jeśliby była z innym mężczyzną kiedy mąż żyje - będzie nazwana cudzołożną. Zaś jeśli mąż umarł, jest wolna od ustawy, i ona nie będzie cudzołożna, gdy będzie z innym mężczyzną. ⁴ Wobec tego, moi bracia, zostaliście uśmierceni dla Prawa z powodu ciała Chrystusa, w celu waszego urodzenia dla innego; tego, co został podniesiony z martwych, abyście mogli wydawać owoce Bogu. ⁵ Bo gdy byliśmy w ciele, z powodu Prawa działało w naszych członkach doznanie grzechu, dla przyniesienia owocu śmierci. ⁶ Ale teraz, gdy umarliśmy - zostaliśmy uwolnieni od Prawa, w którym przybiliśmy do brzegu. Tak więc, ^TR służymy w nowości, a nie w starości litery *.

⁷ Co zatem, powiemy? To Prawo grzechu? Nie może być. Lecz grzechu nie zrozumiem - chyba że poprzez Prawo. I także pożądania bym nie dostrzegł, jeśliby Prawo nie mówiło: Nie będziesz pożądał. ⁸ A grzech, gdy otrzymał punkt wyjścia * z przykazania, sprawił we mnie wszelkie pożądanie; bo bez Prawa grzech jest nieożywiony. ⁹ Zaś ja niegdyś żyłem z dala od Prawa, ale gdy przyszło przykazanie - grzech ożył, a ja umarłem. ¹⁰ Także zostało mi odkryte, że owo przykazanie ku życiu, stało się tym ku śmierci; ¹¹ bo grzech, kiedy otrzymał punkt wyjścia z przykazania, omamił mnie i przez nie zabił. ¹² Tak, że Prawo jest święte, i przykazanie jest święte oraz sprawiedliwe i dobre.

¹³ Zatem to dobre stało się dla mnie śmiercią? Nie może być. Ale grzech, aby mógł się okazać grzechem, poprzez dobre sprawił mi śmierć; by grzech, w czasie swojej wyższości, przez przykazanie mógł okazać się grzeszny. ¹⁴ Bo wiemy, że Prawo jest duchowe, zaś ja jestem wewnętrznie cielesny, sprzedany na skutek grzechu. ¹⁵ Gdyż nie rozumiem, któremu czynię; bo nie czynię Temu, któremu sobie życzę, ale czynię temu, którego nienawidzę. ¹⁶ Zaś jeśli czynię temu, któremu nie chcę, przyznaję Prawu, że jest szlachetne *. ¹⁷ Zatem teraz już nie ja mu czynię - ale grzech, który we mnie mieszka. ¹⁸ Bo wiem, że nie mieszka we mnie, to jest w moim ciele wewnętrznym - pożyteczne *; gdyż to, co sobie życzę, stoi obok mnie, i nie odkrywam zdobywania tego szlachetnego. ¹⁹ Nie czynię tego odpowiedniego *, które chcę; ale spełniam to złe, którego nie chcę. ²⁰ Zaś jeśli ^TR czynię temu, komu nie chcę, to już nie ja to sprawiam, ale grzech, co we mnie mieszka. ²¹ Odkrywam zatem - Prawo, które chce mnie czynić dobrym, ponieważ napiera na mnie złe. ²² Razem się cieszę Prawem Boga z powodu wewnętrznego człowieka, ²³ ale w moich członkach widzę inne prawo, prowadzące wojnę przeciwko Prawu mojej myśli oraz biorące mnie do niewoli w prawie winy, tym, co jest w moich członkach. ²⁴ Nieszczęśliwy ja człowiek; kto mnie wyzwoli z ciała tej śmierci? ²⁵ Zaś wdzięczność Bogu z powodu Jezusa Chrystusa, naszego Pana. Zatem więc, ja sam, sposobem myślenia służę Prawu Boga, zaś ciałem prawu grzechu.

 

*7,6 także: Prawa Mojżesza

*7,8 także: bodziec

*7,16 także: dobre, piękne, stosowne, zacne

*7,18; *7,19 także: dobre, odpowiednie, zdrowe, szlachetne, sprawiedliwe, doskonałe

 

8. Zatem teraz już żadne potępienie dla tych w Jezusie Chrystusie, którzy nie chodzą według cielesnej natury *, ale według Ducha. ² Ponieważ Prawo Ducha Życia uwolniło cię w Jezusie Chrystusie od prawa grzechu i śmierci. ³ Gdyż z uwagi na bezsilność Prawa, w której było za słabe z powodu cielesnej natury *, Bóg posłał swojego Syna w obrazie wewnętrznego ciała * grzechu i za grzech - i osądził grzech w ciele wewnętrznym *, ⁴ aby sprawiedliwy wyrok Prawa mógł być wypełniony w nas; tych, co żyją nie według cielesnej natury *, ale według Ducha. ⁵ Bo ci, co żyją według cielesnej natury - myślą o tych sprawach, które są cielesnej natury; zaś ci, co żyją według Ducha - o tych Ducha. ⁶ Ponieważ zamiar * ciała wewnętrznego - to śmierć, natomiast zamiar Ducha - to życie i pokój. ⁷ Dlatego, że ów zamiar ciała wewnętrznego jest nieprzyjacielem względem Boga, nie poddaje się Prawu Boga, bowiem ani nie może. ⁸ Zaś ci, co są w ciele wewnętrznym, Bogu się podobać nie mogą. ⁹ Ale wy nie jesteście w ciele wewnętrznym - ale w Duchu, skoro Duch Boga w was mieszka. A jeśli ktoś nie ma Ducha Chrystusa, ten nie jest Jego. ¹⁰ Zaś jeśli jest w was Chrystus, to ciało jest martwe z powodu * grzechu, ale Duch to życie z powodu sprawiedliwości. ¹¹ Więc jeśli mieszka w was Duch, który wzbudził Jezusa z martwych, to poprzez mieszkającego w was Jego Ducha przywróci też do życia wasze, poddane śmierci ciała.

¹² Zatem, bracia, nie jesteśmy dłużnikami ciała wewnętrznego, aby żyć według cielesnej natury; ¹³ bo jeśli żyjecie według cielesnej natury - macie umrzeć; zaś jeśli Duchem uśmiercacie postępowanie ciała - żyć będziecie. ¹⁴ Bo ci są dziećmi Boga, którzy są prowadzeni Duchem Boga. ¹⁵ Jako że nie otrzymaliście ducha niewoli - znowu ku bojaźni; ale otrzymaliście Ducha usynowienia *, w którym wołamy: Abba **, Ojcze. ¹⁶ Ten Duch poświadcza naszemu duchowi, że jesteśmy dziećmi Boga. ¹⁷ Zaś jeśli dziećmi, to także dziedzicami, skoro tego samego doznajemy; dziedzicami zaiste Boga, a współdziedzicami Chrystusa, byśmy wspólnie zostali w chwale.

¹⁸ Ponieważ jestem zdania, że doznania obecnej pory, nie są równoważne względem nastającej chwały, która została objawiona względem nas. ¹⁹ Bo ^TR stworzenie czeka żarliwie na otwarte ukazanie się dzieci Boga. ²⁰ Ponieważ stworzenie nie zostało świadomie podporządkowane marności, ale dla * Tego, który podporządkował, ²¹ w nadziei, że to stworzenie zostanie uwolnione z niewoli deprawacji, dla chwały wolności dzieci Boga. ²² Wiemy, że całe stworzenie wspólnie wzdycha i razem cierpi bóle porodowe aż do teraz. ²³ Ale nie tylko, lecz i my sami, choć mamy pierwocinę Ducha, także wzdychamy sami w sobie, wyczekując adopcji w wykupieniu naszego ciała. ²⁴ Bo zostaliśmy uratowani dla nadziei. Ale nadzieja, która jest widziana - nie jest nadzieją; gdyż kto się spodziewa tego, co widzi? ²⁵ A skoro czegoś nie widzimy - mamy nadzieję, wyczekując poprzez wytrwałość.

²⁶ Ale też i Duch dopomaga naszej słabości, bowiem nie wiemy tego, o co się mamy pomodlić jak należy; a sam Duch wstawia się za nami niewypowiedzianymi wzdychaniami. ²⁷ Zaś Ten, co bada serca wie, jaki jest ów zamiar Ducha, ponieważ według Boga wstawia się za świętymi. ²⁸ Wiemy, że miłującym Boga wszystko pomaga ku szlachetnemu postępowaniu tych, co według zamysłu * są zaproszonymi. ²⁹ Bo których wcześniej widział - także z góry przeznaczył, jako podobnie ukształtowanych do wizerunku Jego Syna, aby On był pierworodnym wśród wielu braci. ³⁰ Zaś których przeznaczył - tych i powołał. A których powołał - tych i uznał za sprawiedliwych. A których uznał za sprawiedliwych - tych też wyniósł.

³¹ Co więc, do tego powiemy? Skoro Bóg dla naszego, kto naprzeciwko nas? ³² On, który, zaiste, nie oszczędził swojego Syna, ale oddał go w ofierze za nas wszystkich - jakby i razem z nim, życzliwie nie dał nam wszystkiego? ³³ Kto będzie oskarżał przeciwko wybranym Boga? Bóg jest Tym, który uznaje za sprawiedliwego; ³⁴ kto będzie skazującym? Chrystus, co umarł, więcej, został też wskrzeszony; ten, który jest na prawicy Boga także prosi za nami. ³⁵ Któż nas oddzieli od miłości Chrystusa? Utrapienie, czy ucisk, czy prześladowanie, czy głód, czy nagość, czy niebezpieczeństwo, czy miecz? ³⁶ Jak jest napisane: Dla ciebie cały czas jesteśmy uśmiercani, zostaliśmy policzeni podobnie jak owce na rzeź. Psalm 44,23 ³⁷ Lecz w tym wszystkim osiągamy pełne zwycięstwo, poprzez Tego, co nas miłuje. ³⁸ Bo jestem przekonany, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani władze, ani potęgi, ani rzeczy teraźniejsze, ani mające nastąpić, ³⁹ ani wyniesienie, ani głębia, ani jakieś inne stworzenie nie będzie mogło nas odłączyć od miłości Boga w Jezusie Chrystusie, naszym Panu.

 

*8,1; *8,3; *8,4 także: ciała wewnętrznego, osobowości opartej na cielesnej naturze, cielesnej natury

*8,6 także: myśl; usposobienie

*8,10 także: dla

*8,15 adopcji

**8,15 (z języka aramejskiego) Boże Ojcze

*8,20 także: z powodu, przez

*8,28 także: celu, zamiaru, wystawienia na widok publiczny

 

9. Prawdę mówię w Chrystusie, na podstawie sumienia, które mi świadczy w Duchu Świętym; nie oszukuję się kłamstwami. ² Choć zdarza mi się wielki smutek i nieustanny ból w moim sercu. ³ Ponieważ ^TR życzyłbym sobie stać się osobą zaklętą przez Chrystusa dla moich braci, mych pokrewnych według cielesnej natury, ⁴ którymi są Israelici. Ich jest owe usynowienie, chwała, przymierza, ustanowienie Prawa, służba Boża i obietnice; ⁵ ich są przodkowie, i z nich Chrystus według cielesnej natury. Ten, który jest dla wszystkich, Bóg wyniesiony na wieki, amen.

⁶ Lecz nie ma możliwości, że upada * Słowo Boga. Gdyż nie wszyscy z Israela, to Israel. ⁷ Także nie wszyscy są dziećmi dlatego, że są nasieniem Abrahama; ale: W Izaaku * zostanie powołane tobie potomstwo. 1 Mojżesza 21,12 ⁸ To jest - nie dzieci cielesnej natury są tymi dziećmi Boga, lecz za potomstwo liczone są dzieci obietnicy. ⁹ Bo słowo obietnicy jest takim: O tym czasie przyjdę, a Sara będzie miała syna. 1 Mojżesza 18,10 ¹⁰ Ale nie tylko to, lecz i Rebeka * zachodząc w ciążę z jednego - naszego ojca Izaaka; ¹¹ gdy jeszcze nie zostali zrodzeni i nie uczynili czegoś dobrego * lub złego - aby mogło pozostać postanowienie Boga, że nie z uczynków, ale z Tego, co powołuje, w zgodzie z wyborem - ¹² zostało jej powiedziane, że większy będzie służył mniejszemu; ¹³ tak, jak jest napisane: Jakóba umiłowałem, zaś Ezawa nie ścierpiałem. Malachiasz 1,2 - 3

¹⁴ Co więc, powiemy? Czy przy Bogu nie jest niesprawiedliwość? Nie może być. ¹⁵ Gdyż mówi Mojżeszowi: Dostąpi miłosierdzia ten, któremu okażę litość; ulituję się nad tym, nad którym odczuję żal. 2 Mojżesza 33,19 ¹⁶ Zatem więc - nie dla tego, co chce, nawet nie dla tego, co biegnie, ale dla tego, co dostępuje miłosierdzia Boga. ¹⁷ Bowiem Pismo mówi faraonowi: To względem Samego Siebie cię wzbudziłem, abym na tobie mógł okazać Swoją moc, i by mogło zostać rozgłoszone Moje Imię na całej ziemi. 2 Mojżesza 9,16 ¹⁸ Zatem temu, któremu chce - okazuje litość; a którego chce - czyni twardym.

¹⁹ Powiesz mi: Więc dlaczego jeszcze obwinia? Kto przeciwstawi się Jego woli? ²⁰ O człowieku, z pewnością. Kim ty jesteś, że sprzeczasz się z Bogiem? Czy twór powie temu, co go uformował: Dlaczego mnie w ten sposób uczyniłeś? ²¹ Czyż garncarz nie ma władzy nad gliną, aby z tego samego ciasta uczynić jedno ^TR naczynie o wartości, zaś drugie ^TR o niskiej cenie *? ²² A jeśli Bóg chcąc okazać gniew oraz dać poznać Jego potęgę, w wielkiej cierpliwości zniósł naczynia gniewu przygotowane na zatracenie, ²³ aby dać poznać bogactwo swojej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które wcześniej przygotował ku chwale; ²⁴ oraz je z nas powołał, nie tylko z Żydów, ale i z pogan? ²⁵ Jak mówi w Ozeaszu: Nie mój lud nazwę moim ludem i nie kochaną - kochaną. Ozeasz 2,3 ²⁶ A stanie się to w miejscu, gdzie zostało im powiedziane: Nie wy jesteście moim ludem; tam będą nazwani dziećmi Boga żyjącego. Ozeasz 1,10 ²⁷ Zaś Izajasz z powodu Israela woła: Choćby liczba dzieci Israela była jak piasek morza - resztka zostanie wybawiona *. Izajasz 10,22 ²⁸ Gdyż Słowem doprowadza do końca oraz obcina w sprawiedliwości. Zaiste, Pan spowoduje Słowo obcinania na ziemi. ²⁹ I jak wcześniej powiedział Izajasz: Jeśli Pan Zastępów nie zostawiłby nam nasienia, stalibyśmy się jak Sodoma i zostalibyśmy upodobnieni do ^TR Gomory. Izajasz 1,9

³⁰ Co więc, powiemy? Że poganie, którzy nie dążyli do * sprawiedliwości - schwytali ** sprawiedliwość, ale sprawiedliwość z wiary; ³¹ a Israel, goniący Prawo sprawiedliwości - do sprawiedliwości Prawa nie dotarł. ³² Z powodu czego? Dlatego, że nie z wiary - ale z uczynków Prawa. Bowiem urazili się * kamieniem urażenia; ³³ tak, jak jest napisane: Oto kładę na Syjonie * kamień urażenia oraz skałę zgorszenia; dzięki niemu ten wierzący nie zostanie skalany **. Izajasz 8,14; Psalm 118,22

 

*9,6 także: wypada

*9,7 ST z hebr. Ic’haku

*9,10 ST z hebr. Ribka / Riwka

*9,11 także: odpowiedniego, szlachetnego, sprawiedliwego, prawego, doskonałego

*9,21 także: niełasce, wzgardzie

*9,27 także: zachowana przy życiu, ocalona, uzdrowiona

*9,30 także: idący za, goniący

**9,30 także: zrozumieli

*9,32 także: uderzyli się, potknęli się, doznali urazy

*9,33 ST z hebr. Cyon; nazwa wzgórza w Jerozolimie, na którym wzniesiono pierwsze budowle Dawida

**9,33 także: zawstydzony

 

10. Bracia, upodobanie mojego serca jest ku zbawieniu, nadto modlitwa do Boga za Israel. ² Bo im świadczę, że mają zazdrość o Boga, ale nie w celu rozpoznania. ³ Gdyż nie znając sprawiedliwości Boga oraz pragnąc własną sprawiedliwość utwierdzić - nie poddali się sprawiedliwości Boga. ⁴ Ponieważ należnością * Prawa jest Chrystus, ku sprawiedliwości każdego wierzącego.

⁵ Bowiem Mojżesz pisze o sprawiedliwości z Prawa, że ten człowiek, który je spełnił * - w nich będzie żył **. III Mojżesza 17,5; V Mojżesza 6,25 ⁶ Zaś sprawiedliwość z wiary mówi tak: Nie powiedz w swoim sercu: Kto wstąpi do niebios? (To jest ściągnąć * Chrystusa); ⁷ albo: Kto zstąpi do podziemnego świata? (To jest wyprowadzić Chrystusa spośród umarłych). ⁸ Ale co mówi? Blisko ciebie jest Słowo, w twoich ustach i twoim sercu. V Mojżesza 30,14 To jest słowo wiary, które ogłaszamy; ⁹ że jeśli przez swoje usta wyznasz Pana Jezusa i uwierzysz w swym sercu, że Bóg go wzbudził z martwych - zostaniesz zbawiony. ¹⁰ Bo sercem zostaje się przekonywanym o * sprawiedliwości, zaś ustami jest wyznawane o zbawieniu. ¹¹ Gdyż Pismo mówi: Każdy, kto w Niego wierzy, nie zostanie zawstydzony. Izajasz 28,16 ¹² Bowiem nie ma oddzielenia Żyda i Greka; gdyż ten sam Pan jest Panem wszystkich, i jest bogaty względem wszystkich, co Go wzywają. ¹³ Każdy bowiem, kto wzywał do siebie Imię  Pana - zostanie zbawiony.

¹⁴ A jak wezwą do siebie Tego, co do którego nie uwierzyli? Albo jak uwierzą, o którym * nie usłyszeli? A jak usłyszą, bez głosiciela? ¹⁵ Albo jak mogliby głosić, jeśli nie zostali wysłani? Tak jak jest napisane: Jak piękne są nogi głoszących dobrą nowinę pokoju; tych, co głoszą szlachetną Ewangelię. Izajasz 52,7 ¹⁶ Ale nie wszyscy się poddali Ewangelii; bowiem Izajasz mówi: Panie, kto uwierzył naszej relacji? Izajasz 53,1 ¹⁷ Zatem wiara będzie z relacji, a relacja z powodu Słowa Boga. ¹⁸ Ale mówię: Czyż nie usłyszeli? Przeciwnie, do każdej krainy wyszedł ich głos, a ich słowa do kresów zamieszkałej ziemi. Psalm 19,5

¹⁹ Ale mówię: Czy Israel się nie dowiedział? Pierwszy mówi Mojżesz: Ja was pobudzę do zazdrości z powodu nie mojego ludu *, z powodu nierozumnego ludu was rozdrażnię. V Mojżesza 32, 21 ²⁰ A Izajasz, ośmielając się, mówi: Zostałem znaleziony przez tych, którzy mnie nie szukali, i stałem się widoczny tym, którzy się mnie nie radzili. Izajasz 65,1 ²¹ Zaś względem Israela mówi: Cały czas wyciągałem moje ręce do tego nieposłusznego oraz sprzeciwiającego się ludu. Izajasz 65,2

 

*10,4 także: spełnieniem, końcem, skutkiem

*10,5 zawsze wykonywał wszystkie uczynki wynikające z nakazów i wyroków Prawa Mojżesza

**10,5 nadal będzie żył w Prawie Mojżesza

*10,6 także: sprowadzić na dół

*10,10 także: ku, do, względem, dla, co do

*10,14 możliwe tłumaczenie: którego

*10,19 czyli pogan

 

11. Zatem mówię: Czy Bóg odsunął swój lud? Nie może być. Gdyż ja także jestem Israelitą z nasienia Abrahama oraz plemienia Beniamina. ² Bóg nie odsunął swojego ludu, który wcześniej przewidział. Czyż nie wiecie, co mówi Pismo przez Eliasza? Jak zwraca się on do Boga z powodu Israela, mówiąc: ³ Panie, Twoich proroków zabili, Twoje ołtarze zburzyli, i ja sam zostałem pozostawiony; zatem szukają mojej duszy. 1 Królewska 19,10 ⁴ Ale co mu mówi Boska wypowiedź: Zostawiłem sobie siedem tysięcy mężów, którzy nie zgięli kolana dla Baala *. ⁵ Tak więc i w obecnej porze została reszta według wyboru łaski. ⁶ A jeśli łaską, to już nie z uczynków - gdyż łaska nie byłaby wtedy łaską. A jeśli z uczynków, to nie jest już łaska - bo uczynek nie byłby wtedy uczynkiem. ⁷ Co zatem? Czego Israel poszukuje, tego nie osiągnął, ale owo wybranie osiągnęło; zaś pozostali zostali zatwardziałymi, ⁸ tak jak jest napisane: Dał im Bóg ducha otępienia, oczy niewidzenia i uszy niesłyszenia, aż do dzisiejszego dnia. Izajasz 6,9 + 29,10; Ezechiel 12,2 ⁹ A Dawid mówi: Niech ich stół zostanie na pułapkę, na sieć, na zgorszenie oraz na zapłatę; ¹⁰ niech zostaną zaćmione ich oczy, aby nie widzieć, a ich plecy zegnij dla każdego. Psalm 69,23 - 25

¹¹ Zatem mówię: Czy potknęli się aby upaść *? Nie może być. Ale w ich fałszywym kroku przyszło zbawienie pogan, by ^TR ich pobudzić do zazdrości. ¹² Zaś jeśli ich fałszywy krok jest bogactwem świata, a ich poniżenie - bogactwem pogan, tym bardziej liczne stanie się ich uzupełnienie *.

¹³ Ale mówię wam, poganom. Przez ile czasu ja jestem apostołem pogan - wynoszę swoją służbę, ¹⁴ abym jakoś pobudził do zazdrości moje ciało wewnętrzne i ocalił niektórych z nich od śmierci. ¹⁵ Bo jeśli ich porzucenie jest pojednaniem świata, czym będzie ich przyjęcie, jeśli nie życiem z umarłych? ¹⁶ Zaś jeśli pierwocina jest święta - także ciasto; a jeśli korzeń jest święty - także gałęzie.

¹⁷ Ale jeśli niektóre z gałęzi zostały odłamane, zaś ty, będąc z dzikiego drzewa oliwnego, zostałeś w nie wszczepiony oraz stałeś się współuczestnikiem korzenia i tłustości drzewa oliwnego - ¹⁸ nie wynoś się nad gałęzie *. Zaś jeśli się wynosisz, wiedz, że nie ty niesiesz korzeń, lecz korzeń ciebie. ¹⁹ Zatem powiesz: Odłamano gałęzie, abym ja mógł zostać wszczepiony. ²⁰ Słusznie; zostały odłamane niewiarą, a ty jesteś postawiony wiarą. Nie myśl wyniośle, ale bądź zdjęty strachem; ²¹ bo jeśli Bóg nie oszczędził gałęzi według natury, żeby przypadkiem z twojego nie wstrzymał. ²² Znaj więc dobrotliwość * i srogość Boga; dla ginących - srogość, a dla ciebie dobrotliwość, jeśli pozostajesz w dobrotliwości; gdyż i ty byś został odcięty. ²³ Ale i oni zostaną wszczepieni, jeśli nie pozostają w niewierze; gdyż Bóg jest władny znowu ich wszczepić. ²⁴ Jeśli ty zostałeś wycięty z dzikiego według natury drzewa oliwnego i na równi z naturą zostałeś wszczepiony do szlachetnej oliwki, o ileż bardziej ci, którzy są według natury, zostaną wszczepieni we własne drzewo oliwne.

²⁵ Gdyż nie chcę abyście się ^TR mylili, bracia, odnośnie tej tajemnicy (żebyście przed samymi sobą nie byli mądrymi), że zatwardziałość zdarza się po części Israelowi, aż nie wejdzie pełna ilość pogan. ²⁶ I w ten sposób zostanie zbawiony cały Israel, tak jak jest napisane: Przyjdzie Ten, który zbawia z Syjonu oraz odwróci bezbożność od Jakóba. Psalm 14,8; Izajasz 59,20 ²⁷ A tym im będzie przymierze według Mojego, bo zabiorę ich grzechy. Izajasz 27,9; Jeremiasz 31,33 ²⁸ Oto, według Ewangelii, z powodu was - nieprzyjaciele, ale według wyboru - umiłowani z powodu przodków. ²⁹ Gdyż nie tymi, co powodują żal są dary i powołania Boga. ³⁰ Bo jak wy, niegdyś, byliście nieposłusznymi Bogu, ale teraz dostąpiliście miłosierdzia z powodu tych nieposłusznych - ³¹ tak i oni stali się teraz niewierzącymi w waszą prośbę o miłosierdzie, aby i oni zostali objęci miłosierdziem. ³² Ponieważ Bóg osaczył wszystkich na nieposłuszeństwie, aby się nad wszystkimi mógł zlitować.

³³ O głębio bogactwa, mądrości oraz poznania Boga; jak nie do zbadania są Jego wyroki i niezbadane Jego drogi *. ³⁴ Bo kto poznał sposób myślenia Pana? Albo kto stał się Jego doradcą? Izajasz 40,13 ³⁵ Albo - kto Mu dał wcześniej i zostaje mu odwzajemnione? Job 41,2 ³⁶ Gdyż z Niego, poprzez Niego i ku Niemu wszystko; Jemu chwała na wieki. Amen.

 

*11,4  bożek pogański czczony przez narody semickie; z chaldejskiego: Pan

*11,11 także: zginąć

*11,12 także: łata, pełnia

*11,18 dokładniej: nie wynoś się nad (np: pierworództwo) gałęzi

*11,22 także: łaskawość, rzetelność, zacność, uprzejmość, łagodność

*11,33 także: nauki

 

12. Zachęcam was zatem, bracia, z powodu miłosierdzia Boga, by polecać wasze ciała jako ofiarę żyjącą, świętą, miłą Bogu, rozumną waszą służbą. ² Także nie dostosowujcie się do tego porządku *, ale bądźcie przemieniani w odnawianiu waszego umysłu, aż do ^TR wybadania jaka jest wola Boga - to jest odpowiednie, bardzo się podobające oraz doskonałe.

³ Bowiem przez daną mi łaskę powiadam każdemu, kto jest między wami, aby nie być zanadto myślącym ponad to, co trzeba wiedzieć; lecz myśleć dla zachowania rozsądku, tak, jak Bóg przydzielił każdemu miarę wiary. ⁴ Gdyż tak jak w jednym ciele mamy wiele członków, zaś wszystkie członki nie mają tego samego zadania - ⁵ tak wielu jest jednym ciałem w Chrystusie, zaś każdy w swoim rodzaju; jedni członkami drugich. ⁶ Ale według danej nam łaski, mamy różne dary - czy to prorokowanie, według proporcji wiary; ⁷ czy to służbę w usłudze; czy to wyjaśnianie w nauce; ⁸ czy to zachętę w apelach. Dzieląc się w szczerości, kierując w gorliwości, litując się w radości.

⁹ Miłość niech stanie się nieobłudna. Brzydźcie się złem, a łączcie się ze szlachetnym. ¹⁰ Jedni do drugich przywiązani braterską miłością, jedni drugich uprzedzający szacunkiem. ¹¹ W gorliwości nie opieszali *, pałający duchem, służący Panu, ¹² radujący się nadzieją. W ucisku - wytrwali, w modlitwie - uporczywie trwający; ¹³ będący uczestnikami w niedostatkach świętych, prześladujący gościnnością. ¹⁴ Wielbijcie Boga tym, którzy was prześladują, wielbijcie i nie złorzeczcie. ¹⁵ Radujcie się z radującymi się i płaczcie z płaczącymi. ¹⁶ To samo myśląc jedni o drugich, nie myśląc wysoko, ale dostosowując się do pokornych. ¹⁷ Nie stawajcie się mądrymi * przed sobą. Nikomu złego za złe nie oddając; troszcząc się o to szlachetne przed wszystkimi ludźmi. ¹⁸ Jeżeli to z waszego powodu możliwe - zachowujcie pokój ze wszystkimi ludźmi; ¹⁹ nie mszcząc się sami, umiłowani; wszak gniew ma wyznaczone miejsce, bowiem jest napisane: Do mnie pomsta należy, Ja oddam w zamian, mówi Pan. V Mojżesza 32,35 ²⁰ Zatem jeśli łaknie twój nieprzyjaciel - karm go; jeśli pragnie - dawaj mu pić; bo gdy to czynisz, zgromadzisz węgle ognia na jego głowę. ²¹ Nie bądź zwycięzcą na skutek złego, ale zło przez szlachetne * zwyciężaj.

 

*12,2 także: epoki, świata, pokolenia

*12,11 także: niezdecydowani, bojaźliwi, dokuczliwi

*12,17 także: roztropnymi, rozsądnymi, rozumnymi

*12,21 także: odpowiednie, dobre, sprawiedliwe, prawe, doskonałe

 

13. Każda osoba niech się podporządkuje władzom wyższym; bo nie istnieje władza, jeśli nie od Boga; a te, które istnieją, są umieszczone na stanowiskach poniżej Boga. ² Wobec tego, kto przeciwstawia się władzy - sprzeciwia się postanowieniu Boga; a ci, co się sprzeciwiają, sami sobą odbiorą wyrok. ³ Bo władcy nie są na postrach przeciwko szlachetnemu * czynowi - ale złemu. Chcesz się nie bać władzy? Czyń szlachetne, a będziesz miał od niej pochwałę; ⁴ gdyż jest sługą Boga, tobie ku dobremu. Zaś jeślibyś czynił zło - bój się; wszak nie na próżno nosi miecz. Ponieważ jest sługą Boga, co tego, kto czyni zło karci aż do zapalczywości. ⁵ Dlatego trzeba się podporządkować, nie tylko z powodu zapalczywości, ale także z powodu sumienia *. ⁶ Bo przez to i podatki płacicie, gdyż są publicznymi sługami Boga, którzy ku temu trwają. ⁷ Zatem wszystkim oddajcie należności; komu opłatę - opłatę; komu podatek - podatek; komu bojaźń - bojaźń; komu szacunek - szacunek.

⁸ Nikomu nie bądźcie nic winni, z wyjątkiem wzajemnego miłowania; gdyż kto miłuje drugiego - wypełnił Prawo. ⁹ Ponieważ: Nie będziesz cudzołożył, nie będziesz mordował, nie będziesz kradł, nie będziesz fałszywie świadczył, nie będziesz pożądał, czy jakieś inne przykazanie, jest streszczone w tej zasadzie: Będziesz miłował twego bliskiego jak siebie samego. ¹⁰ Miłość nie czyni złego bliskiemu; więc wypełnieniem Prawa jest miłość.

¹¹ Poznajcie także tę porę, że już czas, abyśmy się ocucili ze snu; bo teraz bliżej jest nasze wyzwolenie, niż kiedy uwierzyliśmy. ¹² Noc posunęła się naprzód, zaś dzień się zbliżył; zatem odrzućmy uczynki ciemności, a odziejmy się zbroją światła. ¹³ Zacznijmy chodzić godnie, jak w czasie dnia; nie w hulankach, pijaństwach, nie w rozwiązłościach i zuchwałościach, nie w sporach i zazdrości. ¹⁴ Ale odziejcie się w Pana Jezusa Chrystusa oraz nie czyńcie troski * względem pożądań cielesnej natury.

 

*13,3 także: dobremu, odpowiedniemu, pożytecznemu, prawemu

*13,5 także:  rady

*13,14 także: przeczuć, przewidywań, ostrożności

 

14. Zaś tego, kto jest słabym w wierze - przyjmujcie, ale nie do rozstrzygania * dyskusji. ² Przecież jakiś wierzy, że może zjeść wszystko; a ten, co jest słabym je jarzyny. ³ Kto je - niech nie lekceważy tego, co nie je; zaś kto nie je - niech nie sądzi tego, co je; gdyż dobrał go sobie Bóg. ⁴ Kim ty jesteś, że sądzisz cudzego sługę? Dla swojego własnego Pana stoi lub pada; ale zostanie postawiony, bo Bóg jest władny go postawić. ⁵ Gdyż oto jakiś bada * dzień ** obok dnia, a inny każdy dzień bada; niech każdy zostanie przekonywany we własnym sposobie myślenia. ⁶ Ten, kto jest świadomy dnia - dla Pana jest świadomy; a kto nie jest świadomy dnia - dla Pana nie jest świadomy. Kto je - je dla Pana, bowiem dziękuje Bogu; a kto nie je - nie je dla Pana oraz dziękuje Bogu. ⁷ Gdyż nikt z nas dla samego siebie nie żyje i nikt samemu sobie nie umiera. ⁸ Bo jeśli żyjemy - żyjemy dla Pana; a jeśli umieramy - umieramy dla Pana; zatem jeśli żyjemy i jeśli też umieramy - jesteśmy Pana. ⁹ Ponieważ Chrystus po to umarł, powstał i ożył, aby był Panem umarłych i żyjących. ¹⁰ Zaś ty dlaczego sądzisz twojego brata? Lub, także ty, dlaczego lekceważysz twojego brata? Wszyscy staniemy przy trybunie Chrystusa. ¹¹ Ponieważ jest napisane: Ja żyję - mówi Pan, dlatego dla mnie zegnie się każde kolano i każdy język przyzna się Bogu. Izajasz 45,23 ¹² Zatem więc, każdy z naszych, zda rachunek Bogu za samego siebie.

¹³ Dlatego nie sądźmy już jedni drugich; ale raczej to postanówcie, by nie sprawiać bratu obrazy lub zgorszenia. ¹⁴ Wiem i jestem upewniony w Panu Jezusie, że nic nie jest nieczyste dla samego siebie; chyba że dla tego, co uważa, że coś jest nieczyste; dla tego jest nieczyste. ¹⁵ Bo jeśli twój brat został zasmucony z powodu pokarmu, już nie zachowujesz się w zgodzie z miłością. Nie niszcz twoją potrawą tego, za którego umarł Chrystus. ¹⁶ Zatem, niech nie będzie profanowane wasze odpowiednie * zachowanie. ¹⁷ Bowiem Królestwo Boga nie jest pokarmem i napojem, ale sprawiedliwością, pokojem oraz radością w Duchu Świętym. ¹⁸ Kto w tym służy Chrystusowi, miły jest Bogu oraz wiarygodny dla ludzi. ¹⁹ Zatem więc, ścigajmy sprawy pokoju oraz te, dla wzajemnego budowania. ²⁰ Ze względu na pokarm nie obalaj * dzieła Boga. Wprawdzie wszystko jest czyste, ale nieszczęsne dla człowieka, który je pośród zgorszenia. ²¹ Szlachetnie jest nie jeść mięsa, nie wypić wina, ani nie robić nic, przez co twój brat się gorszy, obraża, albo staje się słaby. ²² Ty masz wiarę - miej ją wobec Boga dla samego siebie. Bogaty ten, kto nie sądzi samego siebie w czym wybiera. ²³ Ale temu, co się waha - jeśliby zjadł - poczytuje mu się to za winę, gdyż nie je z wiary *; zaś wszystko co nie jest z wiary * - jest grzechem.

 

*14,1 także: niezgody, sporu

*14,5  także:  oddziela, odróżnia, ocenia, postanawia

**14,5 także: termin, porę

*14,16 także: szlachetne, prawe, dobre

*14,20 także: rozwiązuj, niszcz, rozluźniaj, unieważniaj

*14,23 także: ufności, przekonania

 

15. Zaś my, którzykolwiek jesteśmy silni, winniśmy znosić * dolegliwości słabych, a nie sami się sobie podobać. ² Jako, że każdy z nas niech się podoba bliskiemu - dla dobra, ku budowaniu. ³ Bowiem i Chrystus nie zadowolił się samym sobą; ale tak jak jest napisane: Obelgi lżących Ciebie, spadły na mnie. Psalm 69,10 ⁴ Bo cokolwiek wcześniej zostało spisane, zostało spisane dla naszej nauki, abyśmy mieli nadzieję z powodu wytrwałości oraz zachęty Pisma. ⁵ Zaś Bóg wytrwałości oraz zachęty oby wam dał tak samo myśleć między sobą, poprzez Jezusa Chrystusa. ⁶ Abyście jednomyślnie, przez jedne usta, oddawali chwałę Bogu i Ojcu naszego Pana Jezusa Chrystusa.

⁷ Dlatego przyjmujcie jedni drugich, tak jak i Chrystus was przyjął na chwałę Boga. ⁸ Bowiem powiadam, że Jezus Chrystus stał się dla prawdy Boga sługą obrzezanych *, ku umocnieniu obietnic danych przodkom. ⁹ A poganie, aby za miłosierdzie oddali chwałę Bogu, tak jak jest napisane: Przez to będą Cię wysławiać między poganami i będą śpiewać Twojemu Imieniu. Psalm 18,50; 2 Samuela 22,50 ¹⁰ I znowu mówi: Weselcie się poganie z Jego ludem. V Mojżesza 32,43 ¹¹ I znowu: Chwalcie Pana wszyscy poganie i wysławiajcie Go wszystkie ludy. Psalm 117,1 ¹² Nadto także mówi Izajasz: Będzie korzeń Jessego, i wskrzeszając się, zacznie przewodzić poganom; w Nim poganie będą pokładać nadzieję. Izajasz 11,1 - 10 ¹³ Zaś Bóg nadziei, oby wam użyczył całkowitej radości oraz pokoju w wierzeniu, ku waszemu obfitowaniu w nadziei, poprzez moc Ducha Świętego.

¹⁴ Ale nawet ja sam co do was jestem pewien, moi bracia, że i sami jesteście napełnieni szlachetnością, dopełniani wszelkim poznaniem oraz mogący się nawzajem napominać. ¹⁵ A napisałem wam śmielej, bracia, z powodu łaski danej mi przez Boga, po części jako ten, co wam przypomina. ¹⁶ Abym ja był sługą Jezusa Chrystusa względem pogan, który spełnia święte obrzędy Ewangelii Boga; by hojność * pogan stała się godną przyjęcia oraz została uświęcona w Duchu Świętym. ¹⁷ Mam więc od Boga chlubę w Jezusie Chrystusie. ¹⁸ Gdyż nie odważę się mówić o czymś, czego - ku posłuszeństwu pogan dla Słowa - nie sprawił Chrystus przez moje zwiastowanie oraz działanie ¹⁹ w mocy znaków i cudów, w mocy Ducha Boga. Tak, abym Ewangelią Chrystusa wypełnił tereny od Jerozolimy i wokół, aż do Ilirii *. ²⁰ Lecz tam starając się ewangelizować, gdzie nie został nazwany Chrystus, abym nie budował na cudzym fundamencie, ²¹ lecz tak, jak jest napisane: Ukażę się tym, którym nie zostało o Nim oznajmione, oraz zrozumieją ci, którzy nie pojmują. Izajasz 52,15

²² Dlatego doznawałem wielu przeszkód w tym, aby do was przyjść. ²³ Zaś teraz, już nie trzymając się miejsca w tych okolicach, ale mając od wielu lat pragnienie, by do was przybyć; ²⁴ przyjdę do was, jeśli kiedyś pójdę do Hiszpanii. Gdyż kiedy będę przechodził, mam nadzieję was zobaczyć i przez was zostać tam wysłanym; jeśli najpierw, po części, zostanę wami nasycony. ²⁵ A teraz idę do Jerozolimy, służąc świętym. ²⁶ Bowiem upodobała sobie Macedonia oraz Achaja, aby zrobić pewną wspólnotę dla ubogich, świętych w Jerozolimie. ²⁷ Upodobały sobie, ponieważ są ich dłużnikami. Bo jeśli poganie stali się ich duchowymi wspólnikami - więc są dłużni służyć im w cielesnych *. ²⁸ Zatem gdy to wykonam i potwierdzę dla nich ten plon, pójdę sobie przez was do Hiszpanii. ²⁹ A wiem, że przychodząc do was - przyjdę w pełni uwielbienia dla Ewangelii Chrystusa. ³⁰ Ale proszę was, bracia, przez naszego Pana Jezusa Chrystusa oraz przez miłość Ducha, by mi pomagać w modlitwach za mnie do Boga. ³¹ Abym został uchroniony od niewierzących w Judei, a moja służba dla Jerozolimy by była chętnie przyjmowana przez świętych. ³² Abym też, dzięki woli Boga, przyszedł do was w radości oraz doznał odpoczynku razem z wami. ³³ A Bóg pokoju niech będzie z wami wszystkimi. Amen.

 

*15,1  także: zabrać

*15,8 dokładnie: obrzezania

*15,16 także: dobrodziejstwo; ofiara

*15,19 kraina nad Adriatykiem

*15,27 dotyczących cielesnej natury

 

16. Polecam wam Febę, naszą siostrę, która jest sługą zboru w Kenchrach, ² abyście ją przyjęli w Panu, w sposób godny świętych, i abyście przy niej stanęli, w jakiejkolwiek by was potrzebowała sprawie. Bowiem i ona stała się opiekunką wielu oraz mnie samego. ³ Pozdrówcie Pryscyllę i Akwilę, moich współpracowników w Jezusie Chrystusie. ⁴ Tych, którzy nadstawiali swą szyję za moje życie, którym nie ja sam dziękuję, ale całe zgromadzenie wybranych z pogan. ⁵ Pozdrówcie także zbór w ich domu. Pozdrówcie mego umiłowanego Epeneta, który jest pierwociną Achai dla Chrystusa. ⁶ Pozdrówcie Marię, która wiele dla was pracowała. ⁷ Pozdrówcie Andronika i Juniasa, moich krewnych oraz moich współjeńców, którzy są znaczni pomiędzy apostołami, i którzy się przede mną urodzili w Chrystusie. ⁸ Pozdrówcie Ampliasa, mojego umiłowanego w Panu. ⁹ Pozdrówcie Urbana, naszego współpracownika w Chrystusie oraz mego umiłowanego Stachysa. ¹⁰ Pozdrówcie doświadczonego w Chrystusie Apellesa. Pozdrówcie tych od Arystobula. ¹¹ Pozdrówcie Herodiona, mego krewnego. Pozdrówcie tych od Narcyssa, którzy są w Panu. ¹² Pozdrówcie Tryfenę i Tryfosę, trudniące się w Panu. Pozdrówcie umiłowaną Persydę, która wielce się utrudziła w Panu. ¹³ Pozdrówcie wybranego w Panu Rufa oraz matkę - jego i moją. ¹⁴ Pozdrówcie Asynkryta, Flegonta, Hermasa, Patrobę, Hermena i braci razem z nimi. ¹⁵ Pozdrówcie Filologa i Julię, Nerego i jego siostrę, Olimpa i wszystkich świętych razem z nimi. ¹⁶ Pozdrówcie jedni drugich w świętym pocałunku. Pozdrawiają was zgromadzenia wybranych Chrystusa.

¹⁷ Ale proszę was, bracia, aby obserwować tych, co czynią podziały i zgorszenia wbrew nauce, której wyście się nauczyli; nawet odwróćcie się od nich. ¹⁸ Bo tacy nie służą naszemu Panu Jezusowi Chrystusowi, ale swojemu brzuchowi; także zwodzą serca niewinnych pośród pięknej mowy i sławy. ¹⁹ Gdyż wasze posłuszeństwo doszło do wszystkich. Zatem, raduję się z was, ale chcę, byście byli roztropnymi względem szlachetnego *, a prostodusznymi względem złego. ²⁰ Zaś Bóg pokoju szybko zetrze szatana pod waszymi stopami. Łaska Pana naszego Jezusa  Chrystusa z wami. Amen.

²¹ Pozdrawia was Tymoteusz, mój współpracownik oraz Lucjusz, Jazon i Sospater, moi krewni. ²² Pozdrawiam was w Panu, ja, Tercjusz, piszący ten list. ²³ Pozdrawia was Gajus, mój gospodarz oraz całego zboru. Pozdrawia was Erastus, zarządca miasta oraz brat Kwartus. ²⁴ Łaska naszego Pana Jezusa Chrystusa z wami wszystkimi. Amen. ²⁵ A Temu, który może was utwierdzić w zgodzie z moją Ewangelią oraz kazaniem Jezusa Chrystusa, z powodu odsłonięcia tajemnicy przemilczanej od wiecznych czasów, ²⁶ a teraz, według postanowienia wiecznego Boga objawionej dla pism prorockich ku posłuszeństwu wiary, tej danej do poznania wszystkim narodom - ²⁷ jedynemu, mądremu Bogu, chwała na wieki przez Jezusa Chrystusa. Amen.

 

*16,19 także: dobrego, przydatnego, zdrowego, sprawiedliwego, prawego, doskonałego